Etkinlik Bilgileri
Etkinliğin Amacı
Sağlık, Fen ve Mühendislik Bilimleri alanlarında araştırmacılar sıklıkla deneysel çalışmalar yaparlar ve yeni bir analitik metotu geliştirirler ya da daha önce geliştirilmiş standart analitik metotları kendi laboratuvar şartlarında uygulamaya çalışırlar. Bu durumda yeni geliştirilen metotun geçerli kılınması (metot validasyonu) veya standart analitik metodun uygulanacağı laboratuvar şart ve imkanlarında doğrulanması (verifikasyonu) gereklidir. Metodun geçerli kılınması, kimyasal analizlerin uygulanmasında önemli bir gerekliliktir. Birçok akademisyen ve araştırmacı bunun öneminin farkındadır, ancak neden yapılmalı, ne zaman ve tam olarak neler yapılmalı konusunda her zaman tam olarak bilgi sahibi değildir. Metot validasyonu (standart analiz metotları söz konusu olduğunda metot verifikasyonu), kaliteli analitik verinin oluşturulması ve metodun belirli bir uygulama için uygun veriler sağlayabildiğine dair kanıtların sağlanması için izlenen önemli bir süreçtir. Analitik Metodun performansı, yeterliliği ve amaca uygunluğu Analitik Metot Validasyonu ile garanti edilir. Ayrıca Her ölçülen değerin doğruluğu şüphelidir. Uygulanan testler veya metotlar yardımıyla bulunan verilerin doğruluk aralığının belirlenmesi ve bu belirlenen değerlerin istatistiksel ve matematiksel açıdan metotlara ve şüpheye dayalı bir tahminsel hesaplamasından sonra ortaya çıkan ölçüm sonucundaki tam doğruya ulaşamayan belirsizliğe Ölçüm Belirsizliği adı verilmektedir. Günümüzde kaliteli analitik veri bilimsel çalışmaların sonuçlarının en iyi çeyreklik yüzdesindeki kaliteli dergilerde makale olarak yayınlanabilmesi için çok önemli bir kriterdir. Web of Science (WOS) gibi veri tabanlarında yer alan dergiler deneysel çalışmalarda geçerlilik ve güvenirliliği ispat edilmemiş yani metot validasyonu yapılmamış çalışmaları daha baştan reddetmektedirler. Özellikle Sağlık, Fen ve Mühendislik Bilimleri alanlarındaki genç araştırmacılar olan lisansüstü öğrencileri yüksek lisans ve doktora tezlerinde kullanacakları, genç akademisyenler araştırma çalışmalarında kullanacakları ve üniversitelerin merkezi araştırma laboratuvarları gibi laboratuvarlarda çalışmaya yeni başlayan araştırmacılar da akademisyenler veya dışarıdan talepte bulunan kişi ve kurumlar için verecekleri analiz hizmetinde kullanacakları ve laboratuvarlarının akreditasyonu için analitik metotların seçimi, geçerlilik ve güvenirliliklerinin ispatı noktasında neredeyse hiç tecrübeye sahip olmadıklarından analitik metot seçimi ve validasyonu, ölçüm belirsizliği konularında eğitim almak geçerli, güvenilir, doğru ve kaliteli analitik veri elde etmek için çok önemli bir gereklilik haline gelmiştir. Bu nedenle;Bu eğitimin amacı Sağlık, Fen ve Mühendislik Bilimleri alanlarındaki genç araştırmacılar olan lisansüstü öğrencileri ve genç akademisyenler ile üniversitelerin merkezi araştırma laboratuvarları gibi laboratuvarlarda çalışmaya yeni başlayan genç araştırmacılara (35 yaşını doldurmamış) yönelik hem analitik metot seçimi ve metot validasyonunun nasıl planlanacağına, yapılacağına ve raporlanacağına, validasyon verilerini yorumlamak için gerekli istatistiksel yöntemlerin neler olduğuna, ölçüm belirsizliğinin nasıl hesaplanacağına yönelik bilgileri sağlamak hem de metot validasyonu ve ölçüm belirsizliği hesabı için uygulama örneklerini laboratuvar ortamında sunmaktır.
Etkinliğin Kapsamı
analitik metot seçimi, metot validasyonu ve parametreleri, parametrelerin seçimi, uygulanması, raporlanması ile ölçüm belirsizliği ve bileşenleri, belirsizlik kaynakları ve belirsizlik bütçesinin hesaplanması, validasyon verilerini yorumlamak için gerekli istatistiksel yöntemlerin anlatılması, laboratuvar ortamında örnek uygulamaların gösterilmesi, “TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve kalibrasyon laboratuvarlarının yetkinliği için genel gereklilikler” standardı hakkında bilgilendirme, Validasyonu/Verifikasyonu yapılmış analitik metotların yeni analitik araç/gereç/yöntem geliştirmede doğruluk ve güvenirlilik ispatında kullanımına değinen “Elektroanalitik Yöntemlerde Validasyon-Biyosensör Örneği”nin verilmesi ve EURACHEM-CITAC Guide ve ICH Guide gibi eğitim konusu ile ilgili rehber dokümanları katılımcılara tanıtmak ve paylaşmaktan oluşmaktadır. Eğitimin ayrıntılı içeriği aşağıda Bölüm 5. Etkinlik programı ve Bütçesinde verilmiştir. Laboratuvar ortamında örnek uygulama olarak validasyon/verifikasyon parametreleri için kestane ve çiçek balları matrikslerinde karsinojen bir madde olan 5-Hidroksimetilfurfural (HMF) içeriği bakımından HPLC ile yapılan analizlerden elde edilen veriler gösterilerek sonuçların validasyon/verifikasyon ile ölçüm belirsizliği hesabında istatistiki yöntemler kullanılarak excel üzerinde raporlanacak verilere nasıl dönüştürüleceği ile raporlamaların nasıl yapılacağı katılımcılarla birlikte uygulamaya dökülecektir.